معروف ترین گفته های ابن عباس که در حیات خویش راجع به معانى غریب قرآن اظهار کرد مجموعه اى است موسوم به سؤالات نافع بن ازرق الى عبدالله بن عباس یا مسائل نافع بن ازرق لإبن عباس. بر اساس روایتی که علائم متاخر بودن آن از درون متن قابل شناسایی است سبب پیدایش این مجموعه آن بود که روزى ابن عباس در مقابل کعبه نشسته بود و پرسش هاى مردم را در باب تفسیر قرآن پاسخ مى گفت. در این هنگام نافع بن ازرق به همراه نجدة بن عویمر به نزد وى آمدند و گفتند: «پرسش هایى دربارۀ کتاب خدا داریم که باید پاسخ گویى و شاهدى از کلام عرب در تأیید هر یک یاد کنى.» بدین ترتیب شروع به سؤال کردند و معناى واژگانى از آیات قرآن را یک به یک مى پرسیدند و ابن عباس پس از بیان معناى هر واژه و در پاسخ نافع که پرسید: «آیا عرب ها نیز این معناى واژۀ مورد بحث ما را مى شناسند؟»، بیتى از شاعرى عرب که آن واژه را در شعر خویش به کار برده بود، خواند و اثبات کرد که واژه مورد سؤال به همان معناى شعرِ مورد استشهاد، در بین عرب متداول و مفهوم بوده است.
این پرسش ها و پاسخ ها بى تردید از مهم ترین مدارک واژه شناسى در علوم القرآن و ادبیات عرب به شمار می آید، هر چند در باب اصالت و وثاقت این متن بحثهایی شده است و هنوز ادامه دارد. برای اطلاع از این بحثها به شرح و تحقیق عایشة بنت الشاطی در کتاب الاعجاز البیانی للقرآن و مسائل ابن الازرق قاهره، دارالمعارف،1391ق / 1971م مراجعه کنید.