بلاغت ساختارهای نحوی در تاریخ بیهقی

بلاغت ساختارهای نحوی بخشی از دانش بلاغت است که نظریه آن را برای نخستین بار عبدالقاهر جرجانی، بلاغی شهیر قرن پنجم، طرح کرد و اکنون به نظریه نظم شهرت دارد. بر اساس این نظریه، نحو ظرفیت ناشناخته­ ای در خلق معنا دارد که عموما از آن غافلیم.
لیلا سیدقاسم، می­ کوشد با اتکا بر نحو زبان فارسی در یکی از شاهکارهای نثر فارسی، ساختارهای مبلغ معنا را در این زبان بازشناسد تا بعدها در کنار پژوهش­ های همانند، بدنه استواری برای دانش معانی در زبان فارسی فراهم آید. آن شاهکار نثر که در این کتاب کاویده می­شود تاریخ بیهقی است. تاریخ بیهقی عهده ­دار بیان واقعیات است و بدین سبب از بسیاری از ابزارهای زیبا ­آفرینی در شعر بی­ بهره مانده، نه اهرم وزن و قافیه را دارد و نه جادوی خیال را. در عوض ویژگی­های ترکیب و تنوعات ساخت نحوی، یکی از ظرفیت ­های نثر بیهقی برای تاثیرگذاری است.
با مبنا قرار دادن نظریه عبدالقاهر جرجانی درباره نحو و زیبایی­ شناسی و سپس با بهره ­گیری از ابزارهای تکمیلی آن در زبان­ شناسی مدرن و نیز در نظر گرفتن قابلیت­ های خاص زبان بیهقی می­توان چارچوب مناسبی برای بررسی بلاغت ساختارهای نحوی در تاریخ بیهقی، یافت.