مهمترین تفاسیر عرفانی-ادبی

یک) اهل سنت

1.    تُستَری، ‌سَهل بن عبدالله (200؟-283؟)،‌ تفسیرالقرآن العظیم،‌ قاهره، دارالحرم للتراث، 2004م؛


2.    سُلَمی،‌ محمد بن حسین (325-412)، ‌حقائق التفسیر، ‌به کوشش نصرالله پورجوادی، ‌تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1369؛


3.    قُشَیری،‌عبدالکریم بن هَوازن (386-465)،‌ لطائف الاشارات: تفسیرُ صوفی کامل للقرآن الکریم، تحقیق ابراهیم بسیونی، ‌قاهره، الهئیة ‌المصریة العامة‌، 1981-1983م؛


4.    شهرستانی،‌ محمد بن عبدالکریم (479-548)،‌ تفسیر الشهرستانی المسمی بمفاتیح الاسرار و مصابیح الابرار، ‌تحقیق محمدعلی آذرشب، ‌تهران، مرکز پژوهشی میراث مکتوب، دانشگاه تهران، موسسه مطالعات اسماعیلی، 1386؛


5.    میبدی،‌ احمد بن محمد (قرن ششم)،‌ کشف الاسرار و عُدّة الابرار معروف به ‌تفسیر خواجه عبدالله انصاری، ‌به اهتمام علی اصغر حکمت، ‌تهران، امیرکبیر،1361؛

گزیده های این کتاب عبارتند از:

–       برگزیده کشف الاسرار و عُدّة الابرار میبدی،‌ از محمد مهدی رکنی یزدی،‌ تهران، سمت، 1374ش؛

–       برگزیده و شرح کشف الاسرار و عُدّة الابرار،‌ از منوچهر دانش پژوه،‌ تهران، فرزان روز، 1376ش؛

–       بِگشای راز عشق،‌ برگرفته از کشف الاسرار میبدی، ‌محمدامین ریاحی، ‌تهران، سخن، 1373ش؛

–       خلاصه تفسیر ادبی و عرفانی قرآن مجید به فارسی از کشف الاسرار ده جلدی،‌ حبیب الله آموزگار، ‌تهران، اقبال، 1369ش؛

–       فهرست تفسیر کشف الاسرار و عُدّة الابرار،‌ محمدجواد شریعت، ‌تهران، امیرکبیر، 1363ش؛

–       برگزیده تفسیر کشف الاسرار و عُدّة الابرار،‌ رشید الدین ابوالفضل میبدی، به کوشش رضا انزابی نژاد،‌ تهران، امیرکبیر،1376ش؛


6.    نیشابوری، محمد بن محمود (قرن ششم)، ‌تفسیر بصائر یمینی،‌ تصحیح علی رواقی،‌ تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1359ش؛


7.    روزبِهان بَقلی، ‌روزبهان بن ابی نصر (522-606)، ‌عَرائِس البیان فی حقائق القرآن، به تحقیق احمد فرید المزیدی، ‌بیروت، دارالکتب العلمیه، 1429ق/2008م؛


8.    ابن عربی،‌ محمد بن علی (560-638)، ‌تفسیرالقرآن الکریم، ‌تحقیق مصطفی غالب، ‌بیروت، دارالاندلس، [تاریخ مقدمه 1978م]؛

این تفسیر با نام تأویلات القرآن را از آن کمال الدین عبدالرزاق کاشی (؟-736)، ‌نیز دانسته اند.


9.    نجم رازی،‌ عبدالله بن محمد (570-654)، بحر الحقائق و المعانی فی تفسیر السَبع المثانی المسمی بالتأویلات النَّجمیه،‌ تصحیح محمدرضا موحدی، ویراستار محمود یوسف ثانی، تهران، موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، 1392؛


10.    مَهائمی،‌ علی بن احمد (776-835)، تفسیر القرآن المسمی ‌بتبصیر الرَّحمن و تَیسیر المَنّان، بیروت، عالم الکتب، 1403ق؛


11.    نَخجوانی،‌ نعمة الله بن محمود (؟-920)، ‌الفواتح الالهیة و المفاتیح الغیبیة المُوضِحة للکَلِم القرآنیة‌ و الحُکم الفرقانیة‌، قاهره، دار رکابی، 2006م؛


12.    حقی، اسماعیل بن مصطفی (1063-1127)،‌ تفسیر روح البیان،‌ بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1405ق؛

 

دو) شیعه

1.    حسنی واعظ، محمود بن محمد (قرن هفتم)، ‌تفسیر شریف البلابل القلاقل،‌ تحقیق محمدحسین صفاخواه، ‌تهران، احیاء کتاب، 1375ش؛


2.    آملی،‌ حیدر بن علی (حدود 720- 782؟)،‌ تفسیر المحیط الاعظم و البحر الخضم فی تأویل کتاب الله العزیز الحکیم،‌ تحقیق محسن موسوی تبریزی، تهران، وزارة الثقافة و الارشاد اسلامی، 1414ق؛


3.   صدرالدین شیرازی،‌ محمد بن ابراهیم (797-1050)، ‌اسرار الآیات، ‌ترجمه و تعلیق محمد خواجوی،‌ تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1363ش؛


4.    صفی علیشاه،‌ محمدحسن بن محمدباقر (1251-1316)، ‌تفسیر قرآن صفی علیشاه،‌ تهران، منوچهری، 1378ش؛


5.    سلطانعلیشاه،‌ سلطان محمد بن حیدر (1251-1327ق)،‌ بیان السَّعادة‌ فی مقامات العباده، ‌تهران [بی نا]،‌ 1344ش؛


6.    بلاغی‌، عبدالحُجّة ‌(1274-1356)، ‌حجه التفاسیر و بلاغ الاکسیر یا ‌من لایحضره المفسر و التفسیر، ‌قم، چاپخانه قم، ‌1345ش؛