قبض و بسط تئوریک شریعت: نظریۀ تکامل معرفت دینی

190,000 تومان

قبض و بسط تئوریک شریعت در پی حل نزاع فقه سنتی و پویاست، نه مدرنیزه‌کردن دین و نه تأویل یا تکمیل شریعت، بلکه تبیین این معنا که چگونه دین فهمیده می‌شود و چگونه این فهم تحول می‌پذیرد، و بر آن است که تا راز فهم دین و تحول فهم دینی به دست نیفتد، کار احیا نیم خام خواهد ماند.
بدین قرار نظریۀ قبض و بسط که در اصل یک نظریۀ تفسیری ـ معرفت‌شناختی است به کلام و عرفان و اصول هم متعلق می‌شود. به کلام تعلق دارد چرا که به دین‌شناسی متعلق است و آشکار می‌کند که مفروضات پیشین ما و انتظارات ما از دین و شناخت ما از انسان تا کجا بر درک ما از کتاب و سنت تأثیر می‌نهد. به اصول تعلق دارد چرا که معلوم می‌کند حاجت فقیه در استنباط به کدام علوم است و مفروضات نهان و آشکار او چه دخالتی بر فهم فقهی او دارند، و ظاهر می‌کند ظهور در گرو چیست و اجتهاد در فروع چرا محتاج اجتهاد در اصول است و فقه تا کجا از کلام مشروب می‌شود. عرفانی است چرا که شریعت و طریقت و حقیقت را معنا می‌کند که سه گونه درک و تلقی از دین‌اند و هرکدام در خور طایفه‌ای و فرزند دیدگاهی، و راز نزاع جاودانۀ فیلسوفان و فقیهان و عارفان را نیز به دست می‌دهد که هریک با تکیه بر تجارب و اندوخته‌های پیشین خود سه معنا را در دین می‌دیدند و بر سر آنها با هم چالش داشتند.
در پرتو این نظریۀ تفسیری به خوبی دلیل ورود اجتناب‌ناپذیر محکم و متشابه در کتاب و سنت و از جمله در فقه و بل در تفسیر تاریخ آشکار می‌شود و از آن بالاتر معلوم می‌شود که چرا احکام تحول‌پذیرند و چنان نیست که آیه‌ای یا عبارتی همیشه محکم یا برای همیشه متشابه بماند.

توضیحات تکمیلی

نویسنده

عبدالکریم سروش

محل نشر

تهران

ناشر

صراط

تاریخ نشر

1393

تعداد صفحه

683

فیپا

سروش، عبدالکریم، قبض و بسط تئوریک شریعت: نظریۀ تکامل معرفت دینی، تهران، صراط، 1393، 683 صفحه.